Modereren is politiek, net als niet modereren

Als ik hier mijn mening geef en het staat u niet aan, dan heeft u pech. Zolang ik de wet niet overtreed, kan ik schrijven wat ik wil…toch? Deze discussie in de media kan u afgelopen tijd niet zijn ontgaan. Wat is een mening en hoever gaat die vrijheid? Wanneer is belediging smaad, wanneer discriminatie, en wanneer haat zaaien of aanzetten tot geweld? Wanneer wordt iets censuur?

In onze digitale wereld komt die discussie nog meer op scherp te staan. Vanaf het begin van digitale platformen ontwikkelde zich de wens tot modereren. Maar hoever ga je daarin? Inmiddels is het dé discussie rondom de socials. Mark Zuckerberg gaf toe dat de regering van de VS opdracht gaf tot het censureren van bepaalde posts. Elon Musk ligt in de clinch met Braziliaanse autoriteiten over juist het gebrek aan contentmoderatie om desinformatie en nepnieuws tegen te gaan, met name vanuit politieke tegenstanders. Volgens de een is dit censuur en dictatorschap, volgens de ander een welkome actie tegen opruiing en haatspeech.

Wanneer is iets een mening en wanneer is het (des)informatie? Waar eindigt vrijheid? De dimensie ‘privacy’, komt erbij als deze zomer Pavel Durov, oprichter van Telegram, wordt gearresteerd in Frankrijk. Hem wordt medeplichtigheid aan verspreiding van kinderporno en andere criminele activiteiten verweten, vanwege te weinig moderatie. Bovendien weigert hij gebruikersinformatie vrij te geven aan overheidsdiensten.

Iedereen die de film ‘Das Leben der Anderen’ ooit zag over de Oost-Duitse surveillancestaat, weet waarin dat kan verzanden. Het is dus goed om er veel over te discussiëren, alert te blijven, en grenzen te duiden. Wat is nodig voor veiligheid, en wat is machtsmisbruik? Zeker nu controlestructuren nog ongrijpbaarder worden door de opkomst van digitalisering en AI.

Niemand wil monddood worden gemaakt. Iemand het zwijgen opleggen, is een sluwe manier van oorlog voeren en macht uitoefenen. Zoals de onderdrukking van vrouwen in Afghanistan. Kregen zij maar net zoveel aandacht als Elon, Mark en Pavel. Ze krijgen door een verbod op onderwijs geen toegang meer tot informatie. Praten en zingen in het openbaar is verboden. Te aanstootgevend, verleidelijk en dus onwenselijk. De Taliban zelf verzamelt inmiddels blauwe vinkjes en volgers op X, want Elon doet niet aan censuur. Maar zelfs als je als digitale wereld niet aan censuur doet, doe je dan toch aan politiek…

Lieke Lamb is CEO van het Future Expertise Center, directeur van Women in Tech NL, co-founder van Trendwatcher.TV

(dit artikel verscheen eerder op ITchannelPRO magazine #04-2024)