In tijden van groeiende spanningen zoals geopolitieke conflicten, polarisatie, hybride oorlogsvoering, desinformatie en natuurrampen, wordt de kwetsbaarheid van onze samenleving duidelijk. Nederland, met zijn open samenleving en economie, is extra gevoelig voor deze dreigingen. Veiligheid is niet langer vanzelfsprekend en vereist een Whole-of-Society-aanpak , waarbij overheden, bedrijven en burgers hun verantwoordelijkheid nemen en onderling meer samenwerken.
De betrokken organisaties zien een nieuw perspectief voor Nederland ontstaan: het beschermen van onze democratische waarden en het versterken van maatschappij en economie zijn cruciaal voor de weerbaarheid van Nederland bij crises. Ze voelen een morele plicht en maatschappelijke verantwoordelijkheid om dit samen aan te pakken, waarvoor een brede coalitie nodig is.
Onder andere de volgende organisaties hebben zich aangesloten bij dit initiatief: ABN AMRO, Albert Heijn, AMS-IX, Deloitte, EACC Netherlands, Gasunie, Gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam, KPN, Ministerie van Justitie en Veiligheid, Ministerie van Defensie, Nederlandse vereniging van Banken, NIPV, Rabobank, Rode Kruis, TenneT, TNO, Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond, VNO-NCW en Waternet.
Een eerste stap is inmiddels gezet. Begin november reisden deelnemers van deze organisaties naar Finland om te leren hoe publiek-private samenwerking kan bijdragen aan de weerbaarheid en veiligheid van Nederland. Het is voor het eerst dat zo’n groep organisaties bestaand uit publiek én privaat gezamenlijk een verkennende reis maakte. De unieke samenstelling zorgde tijdens de reis voor een breed scala aan perspectieven en expertise. De Finse aanpak, met focus op geïntegreerde veiligheidsstrategieën en publiek-private samenwerking, wordt wereldwijd gezien als een koploper van een weerbare samenleving. Deloitte heeft hierbij het programma samengesteld en de organisatie op zich genomen.
Overkoepelende regie, samenwerken en communicatie versterken
De ervaringen in Finland hebben deze groep geïnspireerd om na terugkomst met een aantal ideeën samen aan de slag te gaan. In de komende maanden worden door de deelnemers deze acties verder uitgewerkt om deze ook daadwerkelijk te implementeren. Deze initiatieven richten zich op het vergroten van de weerbaarheid via nationale, regionale en lokale samenwerking. De voornaamste inzichten opgedaan in Finland zijn:
- Noodzaak overkoepelende regie: Er is behoefte aan centrale sturing, duidelijkheid en samenhang vanuit een nationale raad met een brede vertegenwoordiging (overheid, bedrijfsleven, hulporganisaties en kennisinstellingen). Finland heeft de Security Committee die de veiligheidsstrategie van Finland bepaald (Comprehensive Security). Het valt onder het Finse Ministerie van Defensie en kent vertegenwoordigers van verschillende ministeries, veiligheidsdiensten, NGO’s, private sector en specialisten.
- Samenwerken: Er is veel ruimte en urgente noodzaak voor versterking van de samenwerking binnen en tussen vitale sectoren op het gebied van de voorbereiding en respons op dreigingen en gevaren. De National Emergency Supply Agency (NESA) in Finland werkt samen met meer dan 1500 publieke en private partijen, om tijdens crises de vitale functies van de samenleving te waarborgen. Daarnaast beheert het ook de noodvoorraden.
- Verbeteren communicatie burgers: Er moet duidelijke communicatie worden opgezet naar de samenleving en haar burgers. Op dit moment ontbreekt het urgentiegevoel. Publieke en private partijen kunnen hierin allebei een rol spelen. In Finland zijn burgers voorbereid om 72 uur zonder hulp van overheidsdiensten te kunnen overleven door het aanleggen van noodvoorraden.
Door gezamenlijk op te treden, kunnen we bouwen aan een veilig en weerbaar Nederland voor toekomstige generaties. Geïnteresseerde organisaties nodigen we van harte uit om zich aan te sluiten en actief bij te dragen aan de weerbaarheid van Nederland. Samen kunnen we de uitdagingen van vandaag aangaan en de toekomst veiligstellen.
Op 6 december is er een kamerbrief getiteld “Weerbaarheid tegen militaire en hybride dreigingen” door het kabinet verstuurd. Deze brief benadrukt de noodzaak om de weerbaarheid van de Nederlandse samenleving te vergroten in reactie op de verslechterde internationale veiligheidssituatie. De brief roept op tot samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen, en dit initiatief is een van de concrete voorbeelden hiervan.