De depressie van de jaren dertig van de vorige eeuw werd versterkt door de monetaristen, met later Milton Friedman als vertolker, die pleitten voor het strikt handhaven van de Goud standaard. In deze periode heeft de Engelsman John Maynard Keynes het anti-cyclische stimuleringsbeleid uitgewerkt, de basis voor meer sociaal overheidsbeleid. Heden ten dage is dit nog immer actueel.
Dit debat, hoeveel geld mag de overheid drukken, wordt ook in de Eurozone nog voortgezet, het losbandige Zuid-Europa versus het zúnige Noorden, destijds onder aanvoering van Angela Merkel en Mark Rutte. In de VS was het in december vorig jaar nog actueel toen de huidige Speaker van de US Senate een carrière risico name door vóór het laatste Biden funding proposal te stemmen.
AI en Europese regulering
Europa heeft de dominantie van de Amerikaanse hyperscalers met AI nog niet geaccepteerd, ook omdat deze hyperscalers voor een belangrijk deel het verschil in groei in bruto nationaal product tussen de VS en de EU veroorzaken. De EU voert enkel achterhoedegevechten, door gemeenschapsgeld uit te geven, en door kampioen AI regulering te zijn. Vraag blijft, hoe effectief dit zal blijken om een sterke industrie in Europa te bewerkstelligen. Wij lijken deze strijd van de US en China te verliezen. Europa dient vol in actie te komen teneinde dit tij te keren.
Betaalbanken en investeringsbanken
Als nasleep van de grote depressie in de VS in de jaren 30, is in 1933 een wet aangenomen die een strikte scheiding maakte tussen betaal/spaarbanken en investeringsbanken. Dit onderscheid werd in 1999 opgeheven, wat ondermeer tot de financiële crisis van 2008-2009 heeft geleid, tot de ondergang van Lehman Brothers en in Nederland werd gevolgd door de nationalisering van ABN AMRO en SNS bank.
Crypto en sea-changes
De overheid bepaalt wat geldig geld is. Binance, uitgegroeid tot het grootste crypto handelsplatform wereldwijd, was door de vorige Amerikaanse overheid in de ban gedaan. Alles mag, tot het verboden wordt, en dan ook hardhandig. De oprichter en voormalige CEO, CZ werd gearresteerd en kreeg huisarrest. De boete bedroeg ~$4 miljard, en het US-team week uit naar de UAE. Boom to bust US overheidsbeleid.
De EU kent de gelijkmatiger Markets in Crypto Assets (MiCA) regulering, wat met EURO een stabiel fundament geeft. Dit wordt nu doorkruist door Musk, die al ruim baan in de ruimte had, en nu ook met X en crypto.
Crypto is meer dan een belegging, het is een geaccepteerd internationaal betaalmiddel, wat goedkoper en sneller dan banken en SWIFT clearance werkt. De crypto familie kent met stable coins en verhandelbare tokens, veel broertjes en zusjes. Weliswaar nog geen geld met overheids-fiat, maar het wordt geaccepteerd, weliswaar in een bijzonder klein deel van alle monetaire transacties wereldwijd. En dit kan snel veranderen, net zoals met de hyperscalers en AI.
Hulp van de grote broer
Er is een voortdurende wrijving tussen de EU en de VS, tussen de eigenwijze, kleine broer en de grote, stoere broer, die als het spannend wordt, toch steeds weer te hulp moet komen, en wat klappen uit moet delen. Moet de VS de EU weer te hulp komen, al dan niet in NATO verband? Maar sowieso wordt er altijd wat voor teruggevraagd.
Na WOII, moesten Europese landen open zijn voor Amerikaanse cultuur, films en nog veel andere zaken. Nu lijkt, democratie, wat een bakermat in Europa heeft onder druk te staan en ook grenzen. Gaan we naar een meer multipolaire machtsstructuur met alternatieven voor de US Dollar, zoals de Euro of Bitcoin c.s., of komt het monetarisme van Milton Friedman weer in beeld?
Europa’s uitdaging is en blijft of en hoe we de wereld in 2025 vorm zullen gaan geven. Quo vadis?
Drs. Dick van Schooneveld MBA
Drs. Kees Mulder MBA (lead auteur)