De Europese Commissie heeft donderdag besloten met een beroep op de DSA (Digital Services Act) de activiteiten van TikTok per direct strikt in de gaten te houden. Het bedrijf is een “bewaarbevel” gegeven. Alle data over processen moet worden bewaard met het oog op onderzoek.
Wat is gebeurd viel te verwachten, omdat alles wijst op grootschalige manipulatie van de Roemeense verkiezingen. De rol die TikTok hierin gespeeld heeft lijkt duidelijk, maar moet wel worden aangetoond op een manier die ook voor de rechter stand houdt.
Het is makkelijk deze actie van de EC af te doen als een ver van je bed show. We zien namelijk dat de EC de DSA strikt naleeft en de grote social mediaplatformen actief in de gaten houdt. Het complete persbericht van de EC staat hieronder.
In het kader van de lopende Roemeense verkiezingen heeft de Commissie haar toezicht op TikTok in het kader van de wet inzake digitale diensten opgevoerd. Dit heeft betrekking op de uitoefening van de bevoegdheden van de Commissie in het kader van de wet inzake digitale diensten en heeft geen betrekking op het Roemeense verkiezingsproces, dat een zaak is van de Roemeense autoriteiten en uiteindelijk van het Roemeense volk.
De Commissie heeft TikTok in het kader van de wet inzake digitale diensten een “bewaarbevel” gegeven, waarin het platform wordt gelast gegevens met betrekking tot feitelijke of voorzienbare systeemrisico’s die zijn dienst zou kunnen opleveren voor verkiezingsprocessen en het maatschappelijk discours in de EU, te bevriezen en te bewaren. Dit wordt gedaan om beschikbare informatie en bewijsmateriaal te bewaren in het geval van een verder onderzoek van de Commissie naar de naleving door TikTok van zijn verplichtingen uit hoofde van de wet inzake digitale diensten.
TikTok moet interne documenten en informatie bewaren met betrekking tot het ontwerp en de werking van zijn aanbevelingssystemen, evenals de manier waarop het het risico van opzettelijke manipulatie aanpakt door gecoördineerd niet-authentiek gebruik van de service. De Commissie gelast de bewaring van documenten en informatie met betrekking tot elke systematische inbreuk op de servicevoorwaarden van TikTok die het gebruik van monetariseringsfuncties voor de promotie van politieke inhoud op de dienst verbiedt. Het bevel tot bewaring heeft betrekking op nationale verkiezingen in de Europese Unie tussen 24 november 2024 en 31 maart 2025.
Het bevel volgt op informatie die de Commissie heeft ontvangen in het kader van de lopende Roemeense verkiezingen, waaronder onlangs vrijgegeven informatie die wijst op buitenlandse inmenging van Rusland. In dit stadium houdt de Commissie toezicht op de naleving en heeft zij geen standpunt over de vraag of TikTok mogelijk verplichtingen uit hoofde van de wet inzake digitale diensten heeft geschonden.
Versterkte monitoring en samenwerking
De Commissie belegt op vrijdag 6 december ook een vergadering van de Europese Raad voor coördinatoren voor digitale diensten om met alle coördinatoren voor digitale diensten te bespreken welke stappen tot nu toe in dit verband zijn genomen en hoe kan worden gereageerd op nieuw bewijsmateriaal, zoals aanwijzingen dat rekeningen in andere lidstaten zich op de Roemeense diaspora hebben gericht.
Daarnaast verzamelt de Commissie het bewijsmateriaal dat beschikbaar is gesteld binnen de informele taskforce cybercrises, waaronder de Europese Commissie, de EDEO, Europol en Enisa (het EU-agentschap voor cyberbeveiliging). De taskforce onderhoudt nauwe contacten met de Roemeense cyberbeveiligingsautoriteiten.
De Commissie heeft de samenwerking met TikTok in het kader van de wet inzake digitale diensten geïntensiveerd. Dit omvat het verzoeken om verduidelijkingen, gegevens en bewijsmateriaal door middel van formele verzoeken, waarbij met klem wordt herinnerd aan de verplichtingen van TikTok om verkiezingsgerelateerde risico’s doeltreffend te identificeren en te beperken in overeenstemming met de verkiezingsrichtsnoeren die zijn uitgevaardigd in het kader van de wet inzake digitale diensten.
Tegelijkertijd hebben de ondertekenaars van de praktijkcode betreffende desinformatie ook het systeem voor snelle reactie (RRS) geactiveerd voor de Roemeense verkiezingen. Dit samenwerkingssysteem van de code zorgt voor een snelle en doeltreffende samenwerking tijdens verkiezingsperioden. Het is een nuttig en doeltreffend instrument gebleken voor de uitwisseling van informatie tussen maatschappelijke organisaties, factcheckers en onlineplatforms over tijdgevoelige inhoud die volgens hen een bedreiging vormt voor de integriteit van het verkiezingsproces.
De Roemeens-Bulgaarse hub (BROD) van het Europees Waarnemingscentrum voor digitale media – dat ook deelneemt aan het systeem voor snelle respons – houdt toezicht op het Roemeense online-ecosysteem en heeft verschillende desinformatieverhalen en -tactieken geïdentificeerd, zoals schending van de kieswet, ongemarkeerde politieke inhoud (onder meer via influencers) en verdenking van gecoördineerd niet-authentiek gedrag.
