ACM: datacenters hebben bij congestie geen voorrang

Afgelopen vrijdag heeft toezichthouder ACM de nieuwe versie van het prioriteringskader (het “codebesluit”) gepubliceerd. Een aanpassing was nodig door een uitspraak van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (Cbb). De doorgevoerde veranderingen vallen gunstig uit voor in ieder geval de aanbieders van mobiele communicatiediensten. Datacenters vallen ook in de nieuwe versie vallen ze niet onder een categorie met voorrang.

Achtergrond

Nederland heeft te maken met een gebrek aan transportcapaciteit voor elektriciteit. Net als andere landen is dat het gevolg van een combinatie van factoren. De opwekking gebeurt steeds meer op plekken waar dat voorheen niet het geval was (denk aan de windmolenparken op zee). Grootafnemers bevinden zich op plekken eerder amper infra voorhanden was en hebben een gebruiksprofiel dat anders is.

Ook de komst van nieuwe woonwijken en bedrijfsterreinen maken de distributie van elektriciteit een serieus vraagstuk. Het uitbreiden van de transportcapaciteit naar gebieden en objecten met een grote vraag vergt naast tijd grote investeringen. Deze melding van Liander waar DatacenterWorks recent over schreef geeft een indicatie om welke bedragen het gaan.

Voorrang

Tot nu toe werden aanvragen behandeld op volgorde van binnenkomst. Per 1 januari 2026 moeten de netbeheerders voorrang geven aan aanvragen die tot een van drie precies omschreven categorieën behoren.

Over de categorie II (veiligheid) en III (basisbehoefte) schrijft ACM: Ten opzichte van het huidige prioriteringskader heeft de ACM de categorie ‘veiligheid’ uitgebreid met de functies zeer sensitieve technologieën, alarm- en waarschuwingsdiensten (zoals C2000) beveiligde communicatiekanalen, douane, verkeersveiligheid, ziekenhuizen, bloedvoorziening, RIVM, Europol en riool/afvalwater. De categorie ‘basisbehoeften’ is aangevuld met de functies openbaar vervoer, gedeelde huisvesting (bijvoorbeeld voor zorg of opvang), telecommunicatie en gasopslagen voor gasleveringszekerheid.

Datacenters

Aanvragen in gebieden met congestie afkomstig van organisaties of bedrijven die niet tot een van de drie categorieën behoren hebben geen recht op voorrang. Dit heeft gevolgen voor datacenters omdat zij niet tot een van deze groepen worden gerekend.

Dat klinkt eigenaardig, want vertegenwoordigers van datacenters hebben veel energie gestoken in het duidelijk maken van hun plek in de keten (zie de ingeleverde zienswijze).

Er is een zeer uitgebreide toelichting van ACM waarin wordt uitgelegd waarom sectoren, zoals datacenters waar dit artikel over gaat, niet behoren tot categorie I (Congestieverzachters), II (Veiligheid) of III. (Basisbehoeften). Daarom komen ze ook niet in aanmerking voor voorrang bij aanvragen.

Voor datacenters zijn de volgende overwegingen van belang (cursivering door de redactie):

98. Datacentra hebben een belangrijke ondersteunende functie. Organisaties gebruiken datacentra om hun data te stallen of applicaties te draaien die zij gebruiken bij het uitvoeren van hun taken, het verlenen van diensten of het produceren van goederen. Daarbij leveren datacentra diensten aan functies in het prioriteringskader, maar ook aan functies die er niet in staan. Verder zijn er verschillende aanbieders van datacentra actief, zodat er keuzeruimte is voor partijen die datacentrumdiensten willen gebruiken. De ACM ziet daarom geen aanleiding om te veronderstellen dat de nationale veiligheid ernstig geschaad dreigt te worden, er afbreuk gedaan dreigt te worden aan de goede publieke dienstverlening of de samenleving op een andere wijze ernstig ontwricht dreigt te worden als datacentra geen aanvullende of nieuwe transportcapaciteit kunnen krijgen. Daarom is niet voldaan aan het eerste beoordelingscriterium.

99. Een datacentrum hoeft niet in Nederland gevestigd te zijn om de data van een partij die binnen het kader valt op te slaan en het Nederlands algemeen belang te dienen. Een datacentrum kan in een ander Europees land gevestigd zijn en zijn diensten aanbieden in Nederland. Verder zijn er binnen de EU redelijkerwijs alternatieven. Daarom is ook niet voldaan aan het tweede en derde beoordelingscriterium. De ACM neemt datacentra daarom niet op in het prioriteringskader.

Hoe nu verder?

Dat is een vraag die bij exploitanten en bouwers van datacenters al op tafel lag, omdat in Amsterdam nieuwbouw voor langere periode onmogelijk is. De opdracht die ACM nu de netbeheerders geeft betekent zeer waarschijnlijk dat in nagenoeg heel Nederland de bouw en uitbreiding van datacenters tot stilstand zal komen. Volgens de Nederlandse netbeheerders is namelijk in >90% van het land de transportcapaciteit onvoldoende.

(dit bericht eerder deze week op DatacenterWorks)