Inzetten op meer digitale soevereiniteit biedt gewoon goede businesskansen. Dat vinden Elisabeth Hankeln van Eurofiber en Diana Krieger van e-maildienst Soverin. Beiden namen deel aan de rondetafel Digitale Soevereiniteit en we spraken ze later uitgebreider over dit belangrijke onderwerp. Ook AI komt in dit dubbelinterview ter sprake en dat past er onverwacht goed bij.
Dat digitale soevereiniteit nog hoger op de agenda staat, bevestigt Elisabeth Hankeln. Ze is managing director Cloud Infra van Eurofiber en ziet de aandacht voor het onderwerp in de media de laatste weken toenemen. Door dit interview samen met Diana te doen, wil ze onderstrepen dat digitale soevereiniteit gaat over meer dan één product van één bedrijf. “Als het om digitale soevereiniteit gaat, moet je kijken naar de hele stack of keten van de fysieke infrastructuur met datacenters en connectiviteit tot aan de applicaties die je in je organisatie gebruikt”, zegt Elisabeth.
Diana Krieger is co-founder en CEO van e-maildienst Soverin en zij herkent het beeld. “Er wordt beduidend meer over gecommuniceerd, wat overigens niet wil zeggen dat elk verhaal ook klopt”, aldus Diana. “Mede daarom pleiten we voor meer educatie. We moeten echt beter uitleggen dat dit meer is dan een technisch vraagstuk. Dit raakt je bedrijfsvoering en je afnemers. We moeten bovendien af van het idee dat Europa zelf een allesomvattende one-stop-shop moet bouwen. Het is veel realistischer en effectiever om goed samenwerkende diensten en producten in een pakket aan te bieden. Juist omdat het landschap gefragmenteerd is, is het belangrijk dat partijen een brug slaan.”
Weloverwogen keuze
Elisabeth vult aan: “Als je een bedrijf runt, dan kan het zijn dat het in orde is om gebruik te blijven maken van de publieke non-Europese clouds voor bepaalde applicaties en workloads. Maar daar moet een weloverwogen keuze aan ten grondslag liggen en dat is volgens mij in het verleden te weinig gebeurd. Ease of use en het idee van betaalbaarheid waren doorslaggevend.”
Ze wijst er vervolgens op dat ook zonder de aandacht voor digitale soevereiniteit er genoeg redenen zijn die twee criteria van ease of use en betaalbaarheid uit te breiden. “Regelgeving zoals NIS2, DORA en straks ook de CRA, dwingt bedrijven meer vragen te stellen aan hun IT-leveranciers en ketenpartners. Waar men precies op moet letten, dat valt onder de educatie waar Diana het over had.”
Tijdens het gesprek vergelijkt Elisabeth de situatie in Nederland met die in de buurlanden. “Als de onrust over digitale soevereiniteit hier iets aantoont, dan is het dat het land heel erg vooroploopt in digitalisering. Dat klinkt goed en dat is het ook. Maar we komen er nu achter dat we in het verleden te weinig vragen hebben gesteld. Daardoor is nu er een lock-in ontstaan die in toenemende mate als ongewenst wordt beschouwd.”
Andere vragen van klanten?
Dat interessante inzicht triggert de vraag of klanten en prospects in Nederland door de recente ontwikkelingen inmiddels meer en andere vragen stellen. “Absoluut”, zegt Elisabeth “Maar het is ook een onderwerp dat ons als aanbieders intern bezighoudt. Met onze clouddiensten, connectiviteitsinfra en datacenters bieden we enkele belangrijke schakels van de keten om tot digitale soevereiniteit te komen, maar niet alle. Daarom zijn goede contacten nodig met partijen zoals Soverin, de system integrators, consultants waarmee we samenwerken. En zelfs toeleveranciers. De verticals waar we traditioneel sterk in zijn zoals de publieke sector, gezondheid, finance en onderzoek, hebben overigens al heel lang een pakket van eisen rondom digitale soevereiniteit. Andere sectoren komen nu ook merkbaar in beweging.”
Het verhaal van Soverin is iets anders. “Onze naam is 10 jaar geleden afgeleid van soevereiniteit”, zegt Diana. “Daarmee hebben we al een geloofwaardige positie op de markt. Klanten en resellers weten waar we voor staan. We hebben sinds dit voorjaar overigens veel aanvragen gekregen van nieuwe resellers en MSP’s die onze e-maildienst in ieder geval als serieus alternatief willen aanbieden voor Big Tech. Die ontwikkeling heeft ook te maken met vragen van klanten van die resellers. Dat bewijst toch wel dat mensen aan het denken zijn gezet en de bewustwording toeneemt.”
AI en digitale soevereiniteit
Ook de opkomst van AI komt ter sprake, en de vraag of dit en digitale soevereiniteit twee ontwikkelingen zijn die volkomen los van elkaar staan. En of ze elkaar zelfs in de weg zitten. Elisabeth ziet dat anders. “Bij Eurofiber krijgen we veel aanvragen voor onze cloud- en datacenterdiensten voor het ontwikkelen van AI-toepassingen die men nadrukkelijk niet in een publieke of niet-Europese omgeving wil onderbrengen. Dit zijn startups en bestaande ondernemingen die de exacte locatie van data en volledige controle daarover eisen.” Daarmee wijst ze niet alleen op een grote groep bedrijven die voldoende awareness hebben. Minstens zo belangrijk is dat zelfs voor AI het aanbod van hyperscalers niet langer per definitie het goedkoopste is.
Diana ziet dat AI ook de business van Soverin zal gaan veranderen. “E-mail is nu nog vooral een eindpunt terwijl het opschuift naar een soort communicatielaag waarbij je contextueel kan communiceren en die synchroniseert op basis van wat er om je heen gebeurt. Daar zal AI die voldoet aan onze eisen ten aanzien van digitale soevereiniteit een rol in vervullen: transparant, uitlegbaar en zonder afhankelijkheid van Big Tech. Daarbij is het essentieel dat AI-oplossingen niet los staan van bestaande tools, maar er slim mee samenwerken – juist dat is waar Europese samenwerking haar kracht kan tonen.”
Wat staat digitale soevereiniteit in de weg?
Digitale soevereiniteit hoeft AI dus helemaal niet in de weg te staan. En het omgekeerde is ook het geval. In Nederland en Europa is er een sterk groeiende groep van hightech aanbieders van soevereine AI-clouddiensten. Die constatering leidt tot de vraag: wat staat digitale soevereiniteit in de weg behalve de nog te lage awareness in de markt?
Op die vraag reageert Elisabeth als eerste: “Aan de bovenkant van de markt staat ondeelbaar aanbesteden elke vooruitgang bij digitale soevereiniteit vooralsnog in de weg. De noodzaak van digitale soevereiniteit en resilience benadrukt wat mij betreft dat daar echt iets moet veranderen. Dat dit sentiment breder leeft in de markt is bevestigd in de discussie tijdens de rondetafel.”
Diana noemt ‘sovereignty washing’ als een verstorende factor en koppelt daaraan de wens te komen tot objectieve, meetbare criteria voor soevereiniteit. “Dat is een pleidooi voor meer transparantie door en voor alle schakels in de keten voor samenwerking. Heldere criteria maken het makkelijker om onafhankelijke Europese diensten te combineren tot een geloofwaardig alternatief.”
Allesbehalve een bedreiging
Resumerend ziet Diana digitale soevereiniteit allesbehalve als een bedreiging: “We pakken terug wat van ons is weggelopen zonder dat we ons daar bewust van waren, namelijk de zeggenschap en controle over data.” Elisabeth vult dat aan met: “Wat lang goed was en voldeed, is toe aan herziening. De reden is ongewoon, maar veranderingen in je dienstverlening en wensen van je klanten zijn dat niet. Omschakelen naar meer digitale soevereiniteit kost even moeite maar het biedt echt ook weer meer kansen en business. We moeten de lock-ins en andere ongewenste afhankelijkheden doorbreken, en dat kan. Een hoge mate van digitale soevereiniteit is nu al realiseerbaar.”
Kijk op www.eurofiber.nl voor meer informatie over connectiviteits- en cloudinfrastructuurdiensten voor de zakelijke markt
(dit artikel verscheen in ITchannelPRO magazine 2025-02)
