Politie, encrypted telefoons, invallen en digitale sporen

Op 3 februari maaktde de  politie in onder andere Duitsland en Nederland bekend dat er weer eens een server voor versleutelde communicatie met smartphones was ontmanteld. Het officiële persbericht van de actie maakte melding van aanhoudingen, het in beslag nemen van vermogen en veiligstellen van verdovende middelen.

Net als bij het eerdere platleggen van vergelijkbare diensten heeft ook nu weer de politie geruime tijd mee kunnen kijken. Daardoor is goed zicht gekregen op de gebruikers, hetgeen het grote aantal aanhoudingen op een dag verklaard.

In de Nederlandse pers is geschreven dat dit lijkt op de acties tegen Sky ECC of ANOM. Daarmee wordt een belangrijk punt over het hoofd gezien. Het kan overigens zijn dat dit door niemand in Nederland nog is nagevraagd, maar in Duitsland is dat ene punt wel benoemd.

Cyberbunker

Een tipje van de sluier is daarbij al op de dag van het bekendmaken van de invallen en het oprollen opgelicht. Want welke Duitse politiedienst heeft aan deze actie deelgenomen? Dat is (onder andere) de groep (“Landeszentralstelle Cybercrime der Generalstaatsanwaltschaft Koblenz “) die enkele jaren geleden bekend is geworden door de inval in de Cyberbunker, nabij Trier, die werd gerund door een aantal Nederlanders.

Volgens enkele Duitse publicaties is door analyse van de tijdens die inval in beslag is genomen ook al duidelijk geworden dat een deel van de drugshandelaren, die op dat moment gebruik maakten van een darkweb omgeving die via de Cyberbunker te benaderen was, een apart communicatieplatform bezig was.

Die inval in dat schimmige Duitse datacenter vond plaats in september 2019. De eigenaren en medewerkers zijn op een na inmiddels berecht en veroordeeld. In afwachting van het hoger beroep blijven de kopstukken wegens vluchtgevaar in de cel. Voor de pers was daarmee de affaire cyberbunker voorlopig afgesloten. Voor de politie dus duidelijk niet. Die zijn nu al ruim drie jaar de data aan het uitpluizen. Dat levert dit soort waardevolle informatie op. Criminelen, die schijnbaar niet in de gaten hebben dat ze bergen met digitale sporen hebben achtergelaten, zijn lang gevolgd en vervolgens opgepakt.

Twee lessen

Wat leren we hiervan? Ten eerste digitale sporen zijn zeer waardevol en ze blijven heel lang bestaan. Ten tweede kan je deze case ook omdraaien. Iedereen die nonchalant zijn data online zet ziet nu waartoe gericht zoeken leidt.