Ik heb hier geen actieve herinnering aan…

Column Lieke Lamb

Portret Lieke Lamb_2016De storm die AI dit jaar veroorzaakte, lijkt voorlopig nog niet te gaan liggen. Na vraagstukken als privacy, auteursrecht, bias en security spitsten discussies zich nu toe op wetgeving, transparantie en ethiek. Maar inmiddels is er een volgend onderwerp dat intrigerende vraagstukken oproept: Neuralink, het project van Elon Musk dat werkt met hersenchips.

Op het gebied van zicht of gehoor verbeteren is Neuralink niet uniek. Hersenimplantaten worden al jaren gebruikt om de gevolgen van Parkinson tegen te gaan. Wat het echter spannend maakt, is de discussie over geheugen. Want zo verwacht Musk: in de toekomst zal het mogelijk zijn via hersenchips onze waarneming en zelfs de opslag daarvan te beïnvloeden. Ons geheugen dus.

Jaren geleden grapte ik in onze jaarlijkse TrendsVerwachting niet te kunnen wachten tot ik extra memorychips in mijn hoofd zou krijgen om familiefoto’s makkelijker terug te vinden. Hoe gaaf het zou zijn als kennis bij sterven niet verloren ging, maar herseninhoud kon worden gedownload. Met kennis zie ik dat nut nog wel in, maar wat moet een ander in vredesnaam met mijn herinneringen? Musk gaat een stap verder: we kunnen herinneringen aanpassen. Verrijken of wissen. Kansen voor mensen met trauma’s. Overschrijf herinneringen, en opgelost.

Maar wat doet dat met waarheidsvinding bij zaken waar een betrouwbaar geheugen cruciaal is? Krijgen we, extreem gedacht, een maatschappij waar machthebbers geheugens kunnen wissen? Of wordt het anderzijds in de toekomst verboden om ook maar iets te vergeten?

Dan nog de vraag waar we alle herinneringen laten.

Mijn vader heeft boeken van eeuwen terug die nog prima te lezen zijn. Maar het boek dat ik 35 jaar geleden schreef staat op diskette, en is alleen nog met gespecialiseerde apparatuur uit te lezen. Gaat opslag verloren, of zwerven er straks volop verlopen herinneringen in een cloud, niet meer te decoderen, als een soort digitale dementie? Slaan we het op in DNA?

Misschien loop ik te ver vooruit. Feit is dat ook bij AI door bijvoorbeeld deepfakes foute waarnemingen en herinneringen kunnen ontstaan. En zelfs zonder digitalisering is het maar de vraag hoe exact u zich deze column over een uur nog herinnert…

(dit artikel verscheen eerder in ITChannelPRO magazine 2023-06)

Mobiele versie afsluiten