Circulaire IT. Wat ís het eigenlijk? Welke partijen spelen hierin een rol? En waarom is het überhaupt interessant voor een telecom- of IT-reseller? Eén ding is duidelijk. De term wordt te pas en onpas voor allerlei verschillende activiteiten en processen gebruikt. Maar is circulaire IT alleen een containerbegrip of ook daadwerkelijk een kans? Alle schakels in de keten, inclusief de resellers en stakeholders zoals de overheid, hebben behoefte hebben aan een overzicht. In dit stuk beantwoorden we beknopt en stapsgewijs de vragen: wat is circulaire IT? Wie doet het? (waarom) is het belangrijk? Wat is het probleem? Wat zijn de kansen voor het kanaal? En wat zijn de actuele ontwikkelingen?
Circulaire economie
Circulaire IT is een onderdeel van de circulaire economie. Een circulaire economie is volgens de Wikipedia: Een economisch en industrieel systeem waarin geen eindige grondstofvoorraden worden uitgeput en waarin reststoffen volledig opnieuw worden ingezet in het systeem. Verder geldt dat: de energie voor een zuivere kringloopeconomie dient afkomstig te zijn van hernieuwbare bronnen, met name zon en wind. Dit in navolging van het natuurlijke systeem. Het tegenovergestelde van de kringloopeconomie is de lineaire economie, waarbij eindige grondstofvoorraden worden uitgeput en, na gebruik, als onbruikbaar afval in het milieu terechtkomen.
Wat is circulaire IT?
Als we een circulaire economie toespitsen op IT, betekent circulair in ieder geval: het opnieuw inzetten van reeds gebruikte IT, het verzamelen van die IT met het oog op wederverkoop, het demonteren van hardware om de onderdelen te kunnen verhandelen,
en tenslotte het reduceren van afgedankte IT om de waardevolle grondstoffen terug te winnen. Uiteraard is deze lijst is niet volledig. De rol van het terugdringen van het energieverbruik is bij IT weliswaar beschreven, maar in de communicatie wordt het nog weinig toegepast. Het begrip circulaire IT is in elk geval vast jargon voor grote en kleinere organisaties die als onderdeel van nieuwe leveringen de bestaande hardware van de klant opkopen, of zich specialiseren in het opkopen van niet meer courante, of overjarige, hardware voorraden in het kanaal en bij klanten. Er zijn ook bedrijven die vraag en aanbod via digitale marktplaatsen mogelijk maken. En je hebt partijen die de scope van de activiteiten nadrukkelijk niet tot Nederland beperken. Hoe verschillend de invulling van het begrip circulaire IT ook mag zijn: het is duidelijk dat er een markt is voor gebruikte of niet meer courante hardware. Als die hardware weer opnieuw wordt ingezet scheelt dat de aanschaf van echt nieuwe hardware, dus de productie daarvan. Dat zorgt weer voor minder verbruik van energie, zeldzame grondstoffen en andere vormen van milieubelasting.
Indeling in twee groepen
De markt voor gebruikte hardware is zeer breed. Om praktische redenen wordt daarom in de regel een onderscheid gemaakt tussen hardware die direct op of bij de werkplek wordt gebruikt en de hardware die vooral in serverruimtes en datacenters nodig is. Bij de eerste groep nemen smartphones en in iets minder mate tablets een belangrijke plek in. Dit soort hardware wordt namelijk zowel zakelijk als privé gebruikt. Wat verder opvalt is dat het hier om hardware gaat die veel eerder vervangen wordt, wat mede zorgt voor een zeer groot aanbod. De andere hardware die op en bij de werkplek wordt gebruikt bestaat voornamelijk uit desktopcomputers en laptops. Het gebruikte aanbod van beide, inclusief onderdelen, is groot. Hiermee worden zowel de eindgebruiker als de zakelijker gebruiker geadresseerd. Beeldschermen spelen hier een rol, die groter is dan bijvoorbeeld invoerdevices. Er is ook een markt voor gebruikte printers, deze lijkt vooral B2B te zijn. De tweede groep hardware die deel uitmaakt van het circulaire proces komt uit en is bestemd voor serverruimtes, datacenters en patch ruimtes. Routers en switches voeren hier de boventoon. Servers, storage arrays en dergelijk komen ook veel voor. Zelfs serverracks en de stroomvoorziening, inclusief de bekabeling valt onder deze groep.
Wie doet het?
Er zijn dus heel wat partijen actief met circulaire IT. Deze markt is bijzonder breed en tegelijk ook opvallend weinig transparant. Er zijn tenminste drie belangrijke soorten spelers op deze markt. Ten eerste zijn het de vendoren van de A-merken zelf. Cisco, HP en anderen hebben eigen programma’s om gebruikte hardware opnieuw in de markt te zetten. Dat kan gaan via direct sell, maar ook via het reguliere kanaal. De tweede groep: de specialisten. Dit zijn partijen die uitsluitend gebruikte of overstock hardware leveren aan klanten. Dat hoeven niet de eindgebruikers te zijn. Deze groep levert ook aan resellers. De derde groep is het reguliere kanaal. IT–resellers die gebruikte hardware aan de klanten leveren, doen dat omdat de klant de voorkeur heeft voor een specifiek model of een serie die niet meer nieuw te leveren is. Het gebeurt ook uit beheersoverwegingen. Een netwerk met een groot aantal verschillende devices is minder eenvoudig te beheren dan een gestandaardiseerd netwerk.
Waarom is het belangrijk?
Eén reden is glashelder: door IT– en IT–componenten opnieuw in te zetten wordt het milieu op diverse manieren ontzien. Dat aspect was van oorsprong de enige reden. Inmiddels is er ook een ander argument bijgekomen: het financiële voordeel. Circulaire IT, geleverd of opgekocht door professionele partijen, is interessant voor alle partijen. Resellers van hardware halen op gebruikte hardware een marge die hoger is dan op nieuwe hardware. Daarnaast is het de manier om onderscheiden vermogen naar de klant aan te tonen, wat op de langere termijn ook alleen maar voordelen heeft. Partijen die de eigen hardware verkopen voor hergebruik krijgen daarvoor een betere prijs dan als het naar destructiebedrijven gaat. Iedereen die zich hiermee bezighoudt merkt dat circulaire IT een mes is dat aan twee kanten snijdt. Het is goed voor het milieu en het is goed voor de portemonnee.
‘De markt is bijzonder breed en tegelijk opvallend weinig transparant’
Wat is het probleem?
Als circulaire IT zoveel voordelen heeft, waarom is het dan niet bekender? Wat zijn de problemen die deze handel parten speelt? Zijn dat echte problemen of valt het wel mee? Een probleem om mee te beginnen: de definitie is inmiddels wel erg breed. Dat Cisco gebruikte, gecontroleerde hardware weer in roulatie brengt is iets heel anders dan de digitale marktplaatsen die vraag en aanbod van over de hele wereld bijeen brengen. Toch worden beide circulaire IT genoemd. Het begrip wordt ook gebruikt als het gaat om alternatieve toners voor printers of oem accu’s voor smartphones. En dan is er nog het internationale aspect van de handel. Gevolg daarvan is dat de omvang en het belang voor Nederland moeilijk in kaart is te brengen. Aanbieders, opkopers, wederverkopers en ook de demontagebedrijven hebben uit concurrentieoverwegingen geen belang bij volledig open kaart spelen. Daarom zijn alle pogingen van de Nederlandse overheid en brancheorganisaties om dit deel van de markt gedetailleerd te beschrijven tot nu toe onvolledig en beperkt.
Rol van Brussel
Er is echter nog een hele andere uitdaging als het gaat om circulaire IT. Dat is de rol van Brussel. Om de klimaatdoelstellingen van 2030 te realiseren zal Brussel met meer beleid komen waarbij duurzamere IT zowel middel als doel is. Eén van de manieren waarop IT duurzamer kan worden, is door het als geheel of op onderdelen niveau langer te gebruiken. Wat Brussel precies gaat voorschrijven is niet bekend. Dat voor zakelijke hardware de lat hoger gelegd gaat worden is wel bekend. Op dit moment zijn de maatregelen nog te vrijblijvend en de verschillen tussen de EU–lidstaten zijn groot. Met Brusselse harmonisatie wordt voorkomen dat ongewenste concurrentie op dit belangrijke onderwerp kunnen ontstaan.
‘Inmiddels is er ook een ander argument bijgekomen: het financiële voordeel’
Wat zijn de kansen?
Wie kijkt naar het overzicht van bedrijven dat aangeeft een rol te vervullen bij circulaire IT zal onder de indruk zijn van het aantal. Van fabrikanten, via distributeurs tot resellers met aanbod, talloze partijen manifesteren zich al op dit terrein. De aantrekkelijke marges en de mogelijkheid hiermee klanten te binden zijn redenen hier serieus naar te kijken. Maar er zijn nog een paar belangrijke redenen. De zorgen om het milieu speelt een niet te onderschatten rol. Wie naast nieuw ook gebruikte hardware voert kan daarmee de gevoelige snaar bij de klant raken. Wat verder pleit voor gebruikte hardware is dat het gevrijwaard is van kinderziektes die bij nieuwe hardware wel kan voorkomen. Hetzelfde geldt voor de kans op een DOA, die is bij gebruikt nog lager dan bij nieuwe hardware. Er zijn handelaren die deze laatste twee kwaliteitsvoordelen extra onder de aandacht brengen bij de klanten. Dit alles levert een aanbod op tegen een prijs die lager ligt dan bij de aanschaf van nieuwe hardware en daar eigenlijk in geen enkel opzicht voor onder doet. Het is aan het kanaal de volgorde van de voordelen van circulaire IT aan te passen op de klant, maar elk van de plussen is wezenlijk en niet te onderschatten.
‘Resellers van hardware halen op gebruikte hardware een hogere marge dan op nieuwe hardware’
Actuele ontwikkelingen
De eerste golf van lockdowns in het voorjaar van 2020 heeft wereldwijd tot een grotere vraag naar hardware geleid dan dat er aanbod was. In combinatie met budgettaire beperkingen is hierdoor in de vraag naar en het gebruik van circulaire hardware ontstaan. Niet alleen voor de directe werkplek, maar ook voor de netwerken en serverruimtes. Circulaire IT heeft, tot zo ver dat nog nodig was, zijn vuurdoop gehad. Nergens heeft dat tot grote problemen geleid. Iedere serieuze leverancier in deze markt kan daar nog lang de vruchten van plukken.
‘Circulaire IT heeft zijn vuurdoop gehad. Nergens heeft dat tot grote problemen geleid’
Digitaal dossier: circulaire IT
De komende maanden duiken de redacties van TBM en ITchannelPRO dieper in de wereld van circulaire IT. Het resultaat: een compleet digitaal dossier over circulaire IT. In dit dossier wordt dit onderwerp tot op de naad ontrafeld, geven we inzicht en duiding én onthullen we de belangrijkste partijen die zich in de wereld van circulaire IT begeven. Voor meer info, neem contact op met Eric Luteijn: eric@districomm.nl.